Radiocolumn programma Seniorentijd - februari 2013
Veel mensen die willen gaan afvallen, laten hun boterhammen
staan en kiezen voor crackers. Misschien denken ze dat dat scheelt in de
calorieën, of verwachten ze dat crackers gezonder zijn. Sommige mensen denken
dat crackers geen of minder koolhydraten bevatten.
Aan de andere kant is er ook een compleet brooddieet, dat
vooral in de jaren 80 en 90 populair was. Het bestaat nog steeds. Mensen die
het brooddieet volgen, eten de ene dag alleen maar brood en wat koffie en thee,
soms met wat mager beleg. De andere dag eten zij gewoon, zoals ze altijd gewend
zijn.
Ook zijn er tegenwoordig veel afslankinstituten en mensen
die zichzelf professional op het gebied van afslanken noemen, die brood nadrukkelijk
afraden en crackers adviseren. Waarom dat is, is mij niet helemaal duidelijk.
Brood en crackers bestaan voor een groot gedeelte uit
dezelfde voedingsstoffen. Gewoon brood wordt gemaakt van tarwe, gemengd met
water of melk. Ook wordt er zout aan toegevoegd en gist of desem om het te
laten rijzen. Crackers, beschuit en knäckebröd bevatten eigenlijk dezelfde
stoffen. Er kan, net als bij brood, wel eens gevarieerd worden met de
graansoort. Vaak komen brood en crackers in drie soorten voor: volkoren,
bruin en wit.
Bij volkorenproducten wordt er gebruik gemaakt van de hele
tarwekorrel. Dit is bij bruin en bij wit niet het geval. Volkorenbrood levert
daardoor de meeste goede voedingsstoffen, zoals vezels, koolhydraten,
B-vitaminen, jodium en ijzer. In witbrood zitten geen voedingsvezels, in gewone
crackers ook niet.
Voedingsvezels zijn onder andere belangrijk voor een gevuld
gevoel; ze vullen de maag en zorgen ook voor een goede darmwerking.
In de meeste crackers zit wel zout, maar vaak geen jodium. Jodium
is belangrijk voor het aanmaken van hormonen in de schildklier. In crackers en
volkorenbrood zit ook natrium. Dat is belangrijk, maar teveel is niet goed. Dan
kunnen we een hoge bloeddruk, hart- en vaatziekten en nierproblemen krijgen.
In één sneetje volkorenbrood van zo’n 35 gram zitten
75
calorieën
14 gram koolhydraten
2 gram voedingsvezels
150 milligram
natrium.
In één rechthoekige cracker van 15 gram zitten
55 calorieën
11 gram koolhydraten
1 gram voedingsvezels
100 gram natrium.
Met deze cijfers in uw achterhoofd wil ik graag een
voorbeeld schetsen. Thea heeft gisterenmorgen bij het ontbijt één
volkorenboterham met margarine en jam op. Dat ontbijt levert haar dan 140
kilocalorieën, 23 gram koolhydraten, 2 gram voedingsvezels en 160 milligram
natrium. Dat is brood, boter en jam dus bij elkaar gerekend.
Thea besluit aan de lijn te gaan en kiest de volgende
ochtend voor twee dunne crackers bij het ontbijt. Op de ene cracker neemt zij
jam, op de andere appelstroop. Op beide doet ze een beetje margarine.
In totaal levert haar ontbijt haar nu 240 calorieën, 100
meer dan bij de boterham, 39 gram koolhydraten, 3 gram voedingsvezels en 220
milligram natrium.
Als Thea haar calorieën wil beperken of graag minder
koolhydraten wil eten, kan zij dus beter voor het brood kiezen. Ook qua natrium
is brood een betere keuze. De extra calorieën komen vooral doordat veel mensen
in plaats van één boterham kiezen voor twee crackers. Dat is dan dus twee keer
margarine en twee keer beleg.
Wat wil ik hiermee zeggen? Afwisselen met brood en
broodvervangers, zoals crackers, beschuit of knäckebröd is heel goed. Juist de
afwisseling is heel belangrijk. Geen enkel product is zaligmakend, maar brood
is een mooi product en verdient het niet om zomaar aan de kant geschoven te
worden.
Koolhydraten hebben tegenwoordig een beetje een slechte naam
gekregen. Veel mensen doen aan koolhydraatbeperking omdat zij graag wat willen
afvallen. Ook hierbij geldt: afwisseling is belangrijk. Koolhydraten zijn de
belangrijkste energieleverancier voor het lichaam en zijn dus nodig.
Broodnodig, kan ik wel zeggen, want zoals u hebt kunnen horen is brood een
belangrijke leverancier van koolhydraten.
Voor mensen van 50 tot 70 geldt de aanbevolen hoeveelheid
van 4 tot 6 sneetjes per dag. Voor 70+ ers geldt 3 tot 4. Die waarden zijn voor
als u qua gewicht mooi in balans bent. Let u op uw gewicht, dan gelden er wat
andere hoeveelheden. Die leg ik graag een keertje uit in een persoonlijk
voedingsgesprek, want die zijn voor iedereen anders. Wie weet tot ziens in de praktijk, maar in ieder geval: tot
volgende maand!